8/3 là ngày gì? Nguồn gốc, ý nghĩa lịch sử ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3

Ngày 8/3 là ngày để tôn vinh những người phụ nữ trên thế giới. Thế nhưng không phải ai cũng biết rõ nguồn gốc và ý nghĩa của ngày này. Trong bài viết này, Thế Giới Sofa xin chia sẻ những thông tin về ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 này nhé.

Nguồn gốc ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3

Vào cuối thế kỷ 19, chủ nghĩa tư bản phát triển, nhất là ở nước Mỹ. Ngành dệt phát triển, thu hút rất nhiều phụ nữ và trẻ em làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp. Các nhà tư bản đã lợi dụng sức lực của phụ nữ, trẻ em, trả lương công rẻ mạt làm cho đời sống của trẻ em và phụ nữ trở lên cực khổ, điêu đứng. Căm phẫn trước sự áp bức tàn bạo đó, các công nhân ngành dệt cùng nhau đứng lên chống lại điều kiện làm việc khó khăn của họ tại thành phố New York vào ngày 8-3-1857.

Mặc dù bị đàn áp thẳng tay nhưng các công nhân vẫn đoàn kết, bền bỉ chiến đấu khiến phía tư sản phải nhượng bộ. Thắng lợi đó đã cổ vũ tinh thần đấu tranh của phụ nữ lao động Mỹ.

50 năm sau vào ngày 28/2/1909, lần đầu tiên phụ nữ khắp nơi trên nước Mỹ đã tổ chức “Ngày phụ nữ” mít tinh, biểu tình rầm rộ đòi quyền bình đẳng cho họ. Sau đó, Đảng Xã hội Hoa Kỳ tuyên bố ngày Quốc tế Phụ nữ là ngày 28/2/1909.

Những cuộc đấu tranh đó của nữ công nhân Mỹ đã có tiếng vang lớn, là nguồn cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh của nữ lao động trên toàn thế giới. Trong phong trào đấu tranh lúc bấy giờ, đã xuất hiện 3 nữ chiến sĩ cách mạng lỗi lạc là bà Clara Zetkin (người Ðức) và bà Rô-da-luya-Xăm-Bua (người Ba Lan) và bà Nadezhda Krupskaya (vợ Lênin) vận động thành lập Ban Thư ký quốc tế phụ nữ để lãnh đạo phong trào.

Trước sự lớn mạnh về số lượng và chất lượng của phong trào phụ nữ trên thế giới. Ngày 26 và 27 tháng 8 năm 1910, đại hội lần thứ 2 của những người phụ nữ thế giới đã được triệu tập ở Copenhagen (thủ đô Ðan Mạch), đã quyết định lấy ngày 8/3 làm ngày Quốc tế Phụ nữ với mục đích đấu tranh đòi các quyền lợi của phụ nữ và trẻ em. Ngày đoàn kết đấu tranh của phụ nữ với khẩu hiệu: “Ngày làm việc 8 giờ, “Bảo vệ bà mẹ và trẻ em”, “Việc làm ngang nhau”…

Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 ở Việt Nam

Ở Việt Nam, ngày 8-3 trở thành một dịp để tôn vinh tất cả các phụ nữ ở mọi tầng lớp, lĩnh vực. Nhưng ít ai biết rằng, ngày 8-3 còn là ngày kỷ niệm cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng.

Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng đã phất cờ khởi nghĩa và nhận được sự hưởng ứng nhiệt liệt của các Lạc hầu, Lạc tướng, của những người yêu nước ở khắp các thị quận và đông đảo lực lượng là phụ nữ tham gia khởi nghĩa.

Được sự ủng hộ đông đảo của các lực lượng, cuộc Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng đã lan rộng khắp nơi. Dưới sự lãnh đạo tài tình của Hai Bà Trưng, cuộc khởi nghĩa đã giành thắng lợi, đập tan chính quyền đô hộ, buộc tướng Tô Định phải cải trang, cắt tóc, cạo râu trốn về nước.

Sau cuộc khởi nghĩa thắng lợi, Bà Trưng Trắc được các tướng lĩnh và nhân dân suy tôn làm vua. Bà lên ngôi và lấy niên hiệu là Trưng Nữ Vương; đóng đô ở Mê Linh (huyện Mê Linh – tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay).

Năm 42, nhà Hán lại kéo quân sang xâm lược nước ta. Hai Bà lại một lần nữa ra quân, phất cờ khởi nghĩa, bảo vệ đất nước. Tuy nhiên, do chênh lệch thế lực với địch quá lớn nên cuộc khởi nghĩa chỉ kéo dài 2 năm. Hai Bà đã hy sinh anh dũng để bảo vệ dân tộc.

Hai vị anh hùng dân tộc có công đánh đuổi giặc ngoại xâm vào năm 40 đầu Công nguyên. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng được đánh giá là một bản anh hùng ca bất diệt, thể hiện ý chí độc lập và niềm tự hào của dân tộc.

Trong hai cuộc kháng chiến lớn của dân tộc là chống Pháp và chống Mỹ, người phụ nữ cũng góp phần không nhỏ vào chiến thắng của toàn dân tộc. Từ những nữ dân quân tự vệ, đến các cô gái mở đường tự nguyện tham gia cách mạng. Các bà, các mẹ, các chị cùng nhau gia tăng sản xuất phục vụ kháng chiến. Đến những bà mẹ Việt Nam anh hùng coi bộ đội như con, sẵn sàng giúp đỡ, thậm chí là hy sinh cả tính mạng để quân ta có cơ hội chiến thắng.

Ngày 8/3/1965, đánh giá cao những cống hiến của phụ nữ miền Nam Đảng, chính phủ và Bác đã tặng bức trướng thêu 8 chữ vàng “Anh hùng – Bất khuất – Trung hậu – Đảm đang” và Nhà nước đã tặng Phụ nữ miền Nam Huân chương “Thành đồng” hạng nhất.

Ngày 4 tháng 10 năm 1997, chính phủ Việt Nam đã có quyết định phê duyệt kế hoạch hành động Quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ tại Việt Nam.

Cho đến nay, các hủ tục lạc hậu cùng những tư tưởng trọng nam khinh nữ đã được cải thiện và xóa bỏ tại Việt Nam. Vào ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, những người đàn ông sẽ tặng những người phụ nữ xung quanh mình những món quà cùng lời chúc tốt đẹp nhất.

Ý nghĩa của ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3

Không ai có thể phủ nhận vai trò cùng trách nhiệm to lớn của người phụ nữ thời hiện đại. Họ không chỉ là người nội trợ bình thường mà họ còn tích cực tham gia vào lao động xã hội, đóng góp sức lực của mình để phát triển đất nước. Không những vậy, họ còn hoàn thành thiên chức cao cả là làm mẹ, phải mang nặng đẻ đau và nuôi dạy những đứa trẻ đó thành người có ích cho xã hội. Phụ nữ ngày nay đang dần khẳng định mình là phái đẹp chứ không còn là phái yếu như trước kia.

Ở một số nước trên thế giới, ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 còn được xem là ngày lễ chính trong năm và tổ chức rất lớn. Vào trong ngày này, đàn ông tặng hoa và quà cho những người phụ nữ trong đời của họ như mẹ, vợ, bạn gái…

Tại một số quốc gia, ngày Quốc tế Phụ nữ được kỷ niệm bằng những hoạt động liên hoan, diễu hành đòi quyền bình đẳng với nam giới. Nó liên quan tới các vấn đề thực tiễn như mức lương, cơ hội giáo dục đào tạo và thăng tiến trong nghề nghiệp hay điều kiện an sinh xã hội, chống mại dâm và bạo lực đối với phụ nữ…

Ở Việt Nam cũng vậy, để thể hiện sự tôn vinh những người phụ nữ, các cơ quan, đoàn thể, gia đình thường tổ chức kỷ niệm ngày 8/3 rất trang trọng, tràn ngập hoa và những lời chúc tốt đẹp.

Các màu sắc biểu tượng cho Ngày Quốc tế Phụ nữ

Theo trang web Ngày Quốc tế phụ nữ, tím, xanh lá cây và trắng là các màu đại diện cho IWD.

“Màu tím tượng trưng cho công lý và phẩm giá. Màu xanh lá cây tượng trưng cho hy vọng. Màu trắng tượng trưng cho sự tinh khiết, mặc dù đây là một khái niệm gây tranh cãi. Các màu sắc bắt nguồn từ Liên minh Chính trị và xã hội của phụ nữ (WSPU) ở Anh vào năm 1908”, trích giải thích trên trang web.

Các hoạt động kỷ niệm 8/3

Ngày Quốc tế phụ nữ là một ngày lễ quốc gia ở nhiều nước.

• Ở Nga – nơi số lượng hoa bán ra tăng gấp đôi trong 3 – 4 ngày xung quanh thời điểm 8/3.
• Ở Trung Quốc, nhiều phụ nữ được phép nghỉ làm nửa ngày vào 8/3 theo khuyến cáo của Quốc vụ viện. Mặc dù nhiều người sử dụng lao động không phải lúc nào cũng thực hiện ưu đãi này cho các nhân viên nữ.
• Ở Italia, Ngày Quốc tế phụ nữ hay còn gọi là Festa della Donna được kỷ niệm bằng cách tặng hoa mimosa. Nguồn gốc của truyền thống chưa được xác nhận rõ ràng, nhưng nó được tin bắt đầu ở Rome sau Thế chiến hai.
• Ở Mỹ, tháng 3 là tháng Lịch sử của phụ nữ. Tổng thống sẽ ra tuyên bố hàng năm nhằm tôn vinh những thành tựu của phụ nữ Mỹ.

Các nỗ lực đấu tranh đòi quyền bình đẳng cho nữ giới

“Bình đẳng giới sẽ không đạt được trong gần một thế kỷ”, theo chiến dịch IWD, gợi nhắc đến một tuyên bố của Diễn đàn Kinh tế thế giới rằng “không ai trong chúng ta sẽ chứng kiến bình đẳng giới trong cuộc đời của mình và cũng không nhiều con cái chúng ta có thể thấy điều đó”.

Thời điểm hiện nay cũng là một khoảng thời gian rất khó khăn với phái yếu. Dữ liệu từ UN Women cho thấy, đại dịch Covid-19 có thể xóa sạch 25 năm thành tựu cải thiện bình đẳng giới. Phụ nữ đang phải làm việc nhà và chăm sóc gia đình nhiều hơn đáng kể do sự bùng phát của virus. Đại dịch cũng có thể ảnh hưởng nặng nề đến các cơ hội việc làm cũng như giáo dục dành cho phái yếu.

Bất chấp các lo ngại về mầm bệnh nguy hiểm, các cuộc tuần hành đã diễn ra trên khắp thế giới vào dịp IWD 2020. Trong khi đa số các sự kiện diễn ra hòa bình, tại thủ đô Bishkek của Kyrgyzstan, cảnh sát đã bắt giữ hàng chục nhà hoạt động vì quyền phụ nữ ngay sau khi những người đàn ông đeo mặt nạ tấn công người tuần hành. Các nhà hoạt động nói, các quyền của phụ nữ đang bị hủy hoại ở nước này.

• Tại Pakistan, các cuộc tuần hành diễn ra ở một số thành phố bất chấp các mối đe dọa bạo lực và những kiến nghị pháp lý.
• Tại Mexico, khoảng 80.000 người đã xuống đường để nêu bật vấn nạn gia tăng bạo lực nhằm vào phụ nữ ở nước này. Mặc dù cuộc biểu tình bắt đầu trong hòa bình, cảnh sát cho biết một số nhóm đã ném bom xăng và lực lượng an ninh đáp trả bằng hơi cay. Hơn 60 người đã bị thương.
• Nhưng trong vài năm qua, chúng ta đã chứng kiến sự tiến bộ và phong trào phụ nữ đạt quy mô chưa từng có. Năm 2021 ghi dấu việc bà Kamala Harris tuyên thệ nhậm chức, trở thành người phụ nữ đầu tiên, người da màu đầu tiên và cũng là người gốc Á đầu tiên đắc cử vị trí Phó tổng thống Mỹ.
• Năm 2019, Phần Lan đã bầu ra một chính phủ liên minh mới do 5 phụ nữ đứng đầu, việc nạo phá thai không còn bị cấm đoán ở Bắc Ireland và luật kiểm soát cách phụ nữ cư xử, ăn mặc nơi công cộng ở Sudan cũng bị bãi bỏ.
• Thế giới cũng khó có thể quên tác động của phong trào #MeToo, vốn bắt đầu từ năm 2017 và phổ biến trên mạng xã hội nhằm đòi lại công lý cho những nạn nhân từng bị quấy rối hoặc tấn công tình dục. Phong trào đã trở thành một hiện tượng phát triển toàn cầu, tiếp tục phanh phui những hành vi không phù hợp, không thể chấp nhận được và dẫn tới nhiều vụ kết tội các nhân vật nổi tiếng.

Có thể thấy rằng, ngày Quốc tế Phụ nữ ( ngày mùng 8 tháng 3) là một ngày rất quan trọng không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn ở tất cả các nước trên thế giới. Mỗi người phụ nữ cần phải được trân trọng và tôn vinh ở mọi lúc, mọi nơi.